Bu yazı dizisinde hastalarımızın gebe kaldığı ilk günden doğumunu yapacağı güne kadar hem anne hem bebek sağlığından emin olmak için yaptığımız testlerden ve uygulamalardan bahsedeceğim. Ancak elbette gebelik takibi uzun bir süreç. Bu yüzden birkaç bölüm halinde yayınlayabileceğim bu serinin ilk yazısında rutin gebelik testlerini anlatacağım.
Gebelikte en önemli değerlendirme ilk başvuruda yapılan muayenedir. Bu muayene sonrasında hekiminiz hem sizin genel sağlık durumunuzu değerlendirmek için birtakım testler yapar. Ayrıca bebeğin gelişimine etkisi muhtemel hastalıkların araştırılması için ilk başvuru anında yapılan birtakım testler vardır. Bu testler belli aralıklarla gebelik takibi süresince tekrarlanmaktadır. İlk başvuru için önerilen süre ilk 12 haftadır.
Gebelik başlangıç testleri
- Tam kan sayımı: Anemi yani kansızlık ve farklı kan hastalıklarının tespiti.
- İdrar testi: İdrar yolu enfeksiyonu araştırılması ve böbrek hastalıklarının tanısı. Tekrarlayan enfeksiyonlarda mutlaka idrar kültürü de istenerek patojen araştırılır.
- Kan grubu ve Rh tayini: Kan uyuşmazlığı tanısı için araştırması. Eğer kan uyuşmazlığı varsa indirekt coombs test istenerek etkilenip etkilenmediğiniz kontrol edilir.
- Tiroid stimülan hormon testi: TSH olarak kısaltılan tiroid hastalıklarının araştırması. Anormal sonuçlar varlığında Tiroid hormon-T4 ve tiroid antikorları da istenebilir.
- Rubella IG M antikor testi: Rubella en sık görülen ve bebeği etkileme oranı en yüksek olan enfeksiyon hastalıklarından biridir. Bu antikor tarama testi gebelikte rubella enfeksiyonu varlığının araştırması içindir. Enfeksiyonu gebelikte geçirdiğinize dair şüphe varsa Rubella IG G ve avidite testi ile enfeksiyonun zamanı sorgulanır.
- Açlık glukoz ölçümü: Gebelik öncesinde diyabet incelemesi
- Elisa testi: HIV, hepatit B ve Hepatit C taraması yaparak doğum esnasında bebeğe bulaşma ihtimali olan hastalıkların taraması.
- Pap smear testi: Rahim ağzı kanser taramasının periodik vakti geldi ise özellikle gebeliğin ilk 6 ayı içinde testin yapılması gerekir.
Bu rutin testlerin haricinde önceki hastalıklarınızın takibi için ek testler gerekebilir. Örneğin kalp hastası iseniz EKG, karaciğer hastası iseniz AST ve ALT gibi karaciğer fonksiyon testleri, böbrek hastası iseniz kreatinin ve üre gibi böbrek fonksiyon testleri, astım hastası iseniz solunum testleri, D vitamini veya B12 vitamin eksikliğiniz varsa bunların kan düzeyleri testleri kullanılan testler arasındadır. Bununla birlikte muayene esnasında ifade ettiğiniz şikayetler de hekiminizi farklı testlere ihtiyaç duyacaktır.
Genetik tarama
Birçok genetik anormalliği doğumdan önce teşhis etmek mümkündür. Siz veya eşinizin aile geçmişinde genetik bozukluk varsa, doktorunuz gebelik sırasında genetik testler en büyük yardımcınız olacaktır. Bununla birlikte genetik anormalliği olan bir bebeğiniz varsa da genetik tarama yaptırmayı seçebilirsiniz.
Fetusta olan ve doğumdan önce teşhis için kullanılan genetik bozuklukların örnekleri şunları içerir:
- Kistik fibroz
- Duchenne kas distrofisi
- Hemofili A
- Polikistik böbrek hastalığı
- Orak hücre hastalığı
- Tay-Sachs hastalığı
- Talasemi
Gebelik sırasında genetik hastalıkların tarama ve tanısı için aşağıdaki yöntemlere başvururuz.
- Alfa-fetoprotein (AFP) testi veya çoklu belirteç testi
- Amniyosentez ile fetusun içinde bulunduğuı sıvıdan örnek alınması
- Koryon villus örneklemesi ile plasental hücrelerden örnek alınması
- Fetal DNA testi (cell-free fetal DNA testi)
- Kordosentez ile göbek kordonundan fetal kanın küçük bir örneğinin alınması
- Ultrason taraması
Sonraki yazımız gebeliğin ilk 3 aylık döneminde kontrol ettiğimiz bulgular ile ilgili olacak.
Sağlıklı bir gebelik geçirmeniz için uzmanlardan yardım almayı unutmayın.
Bu yazıyı kargala!
