Ziya Şahinöz

We <3 Kargala

Agatha Christie tüm dünyada şu ana dek en fazla dile çevrilen ve satan yazar unvanına sahip. Polisiye edebiyatının kraliçesi olarak nitelendirilen ve ünlü dedektif Hercule Poirot karakterinin yaratıcısı olan Christie, 15 Eylül 1890’da İngiltere’de doğdu.

Babası Frederick Alvah Miller, Agatha henüz küçük yaştayken hayatını kaybetti. Annesi tarafından evde eğitilen Agatha, yalnız bir çocukluk geçirdi. Küçük yaşlarındayken yazmaya olan merağı ve yeteneği böyle ortaya çıktı. Ciddi anlamda ilk edebi denemeleri, duygusal konuları ele alan öyküler oldu.

Konuşma bozukluğu olmasına rağmen öykü ve roman okumayı çok seviyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda cephede aktif olarak eczacılık mesleğini de yürüttü. Agatha Christie ileride cinayet silahı olarak romanlarında kullanacağı zehirlere dair olan toksikoloji bilgisini burada geliştirdi.

Evlenip Fransa'da yaşadığı dönemde vakit geçirmek üzere dedektif öyküleri okudu. Daha iyilerini yazabileceğini düşünerek de ilk polisiye romanı olan “Ölüm Sessiz Geldi”yi kaleme aldı. Kitap çeşitli yayınevlerince geri çevrildikten sonra 1920’de Bodley Head Yayınevi basımı kabul etti. Bu roman, Agatha Christie’nin ilk Hercule Poirot’lu romanıdır.

Hercule Poirot, zekâsı, espri yeteneği, muzip tavırları, keskin gözlemciliği ve Avrupalı nezaketi ile dikkat çeken Belçikalı bir dedektiftir. Cinayetleri “küçük gri hücreler” adını verdiği beynini kullanarak çözmesi ve bu arada da İngiliz yüksek sınıfının özel yaşamının saklı kalmış yönlerini ortaya dökmesi ile tanınır.

Yazar ayrıca sonradan Miss Marple adını verdiği bir tip daha yaratır. Meraklı yaşlı bir kadın olan amatör dedektif Miss Marple'ı da okuyucular çok sever.

Yazarımız, 1928 senesinde ilk kocasından boşanıp Max Mallowan’le evlenir. Birçok ülke gezip görme fırsatı bulan Christie’nin romanları 1930’lardan sonra İstanbul (Pera Palas Oteli’nde Agatha Christie’nin konakladığı 411 numaralı oda günümüzde müze olarak ziyaret edilebilmektedir.) dahil çoğunlukla uluslararası mekânlarda geçmeye başlar.

Komutan Agatha

Aynı zamanda 1971'de İngiltere'nin en yüksek onur unvanı olan “Britanya İmparatorluğu Kadın Komutanı” unvanını almıştır. Christie'nin romanları dünya çapında büyük bir üne ulaşır ve hayranları tarafından çok sevilir.

Agatha Christie, 12 Ocak 1976 tarihindeyse hayata gözlerini kapar. Geriye sinema filmlerine ve dizilere de konu olmuş birbirinden etkileyici ve hala çok okunan 130’dan fazla eser bırakır. Gelin hep birlikte bu eserlerden en popüler olan 10’una kısaca yakından bakalım.

1. On Küçük Zenci (On Kişiydiler)

Yazarımızın en çok satılan ve en popüler olan bu romanı, içinde geçen on küçük zenci adlı tekerlemeden ötürü bu isimle kaleme alındı. Ancak isminin nahoş durumlara sebebiyet verebilme ihtimalinden ötürü herhangi bir ırkçılık ibaresi taşımaması adına yayınevi tarafından “On Kişiydiler” olarak değiştirildiğinin altını çizelim. Yani kitapçılarda bu isimle de görürseniz şaşırmayın.

Kıyıya uzakta küçük bir adadaki malikanede toplanan 10 misafirimiz ziyaretlerinin güzel geçeceği ve her şeyin yolunda gideceği kısa bir konaklama olacağına inanıyordu ancak işler pek de öyle gitmez. Evde buldukları bir tekerlemeye göre sırasıyla gizemli bir şekilde cinayete kurban gitmeye başlarlar. Fırtınadan ötürü kıyıyla tüm bağlantıları ve iletişimleri kesilen misafirlerimiz, her bir cinayetin ardından bu olayları aydınlatıp çözmeye ve katili bulmaya çalışır. Adayı didik didik ararlar. Ancak katile dair en ufak bir iz dahi bulamazlar. Sayıları gitgide azalan konuklarımız görünmez bir düşmanla karşı karşıyadırlar ve ellerini çabuk tutmazlarsa sıra onlara da gelecektir.

Ters köşeli sonuyla okurları hayrete düşüren ve bir solukta okuyup bitireceğiniz bu romanı henüz okumadıysanız bir an önce edinip kitaplığınıza eklemenizi öneririz.

2. Doğu Ekspresinde Cinayet

İstanbul’dan Londra’ya her zamanki tarifeli seferlerinden birini gerçekleştirmekte olan Doğu Ekspresi’nin yolcuları arasında Hercule Poirot da yer almaktadır. Garip bir şekilde yılın bu aylarında genellikle boş olan tren bu kez tıklım tıklım doludur. Tren Balkan’lar üzerinde rotasında seyrederken çığ düşmesi üzerine durmak zorunda kalır. Yardım gelip raylar temizlenene kadar yolcuların beklemekten başka yapacak hiçbir şeyleri yoktur. Ancak o sabaha uyandıklarında bir şeylerin ters gittiğini fark etmeleri uzun sürmez. Trenin yolcularından biri olan yaşlı Bay Rachett, kompartımanında defalarca bıçaklanarak öldürülmüş halde bulunur. Duruma hemen el atan Poirot katili bulmak için tüm gri hücrelerini çalıştırmak zorundadır.

Tahmin edemeyeceğiniz sonuyla elinizden bırakamayacağınız bu kitabı, yapımcılar aynı zamanda beyaz perdeye de uyarladılar. Kitabın ardından filmini de izleyebilirsiniz.

3. Roger Ackroyd Cinayeti

Evinin salonunda gündüz vakti öldürülen çok zengin bir adam düşünün. Kim, neden ve nasıl öldürdü? Kasabada birçok dedikodu ortaya çıkar. King’s Abbot köyünün oldukça sakin olan havası birdenbire dağılır ve yerini endişeli bir bekleyiş alır. Ünlü Belçikalı dedektifin yardıma koşmasıyla bu gizemli cinayet çözülebilecek midir?

Beklenmedik sonuyla şok etkisi yaratan ve okuru alt üst eden, eleştirmenler tarafından da hile yapıldığı gerekçesiyle topa tutulan bu roman, dengenizi şaşırtacak.

4. Nil'de Ölüm

Agatha Christie, Mısır ziyaretinden sonra bu bölgeden oldukça etkilenmesi sonucu kaleme aldı bu romanı. Genç, güzel ve zengin bir kadın olan Linnet Doyle istediği her şeye sahip olmuştur. Hatta en yakın arkadaşının sevdiği adama da… Linnet ve yeni kocası Simon balayı yapmak üzerine Nil Nehri'ne doğru bir tekne gezisine çıkarlar. Ama işler sarpa sarar. Linnet’in öldürülmesi sonrası baş şüpheli durumuna düşen Simon aynı teknede tatil yapmakta olan dedektif Hercule Poirot ile tanışır ve olayların seyri tamamen değişir.

Zekice tasarlanmış ve okuru yine ters köşeye düşüren bu eser de sinema filmi olarak geçtiğimiz yıl vizyona girmişti. Okumadan geçmeyin deriz.

5. Ölüm Sessiz Geldi

Yazarımızın ilk eserinde de diğerlerinde olduğu gibi esrarengiz bir hava ve gizem hakim. Oldukça sürükleyici olan bu eser okurken adeta akıp gidiyor. Ancak ilk eser olduğundan mıdır bilinmez sonraki romanlarına göre katil daha tahmin edilebilir biri çıkıyor.

İngiltere’nin huzur dolu kırsal köylerinden biri olan St. Mary’deki Styles Köşkü’nde son zamanlarda tuhaf şeyler olmaktadır. Evin sahibesi yaşlı Bayan Inglethorp birdenbire zehirlenerek can verir. Kuşku okları evdeki kalabalığa yönelir acaba içlerinden hangisi katildir? Hercule Poirot bu soruya yanıt bulabilmek için araştırmalarına başlar.

6. Briç Masasında Cinayet

Oldukça havalı biri olan Bay Shaitana evinde bir briç partisi düzenler. Ev sahibinin ansızın öldürülmesi, eğlenceli briç partisini bir cinayet soruşturmasına dönüştürür. Partiye davetli olan dört soruşturmacı -Hercule Poirot, Müfettiş Battle, Albay Race ve Ariande Oliver- diğer dört davetliden birinin cinayeti işlediğini düşünmektedir. Üstelik dört davetlinin de bu cinayeti işlemeleri için uygun fırsatları ve gizleyecek önemli sırları olduğu soruşturmalar sonucu ortaya çıkar. Acaba soruşturmacılar, hangi davetlinin ev sahibini öldürecek kadar önemli sırlar ve sönmeyen bir nefret taşıdığını bulabilecekler midir? Yoksa tüm davetliler ortak bir sırra ve geçmişe mi sahiptir?

7. Porsuk Ağacı Cinayeti

Zengin bir iş adamı olan Rex Fortescue son zamanlarda parasını anlaşılmaz işlere harcamaya başlamıştır. Bu garip tavrı çevresinin de dikkatini çekmektedir. Fortescue bir gün ansızın zehirlenerek ölür. Ortada pek çok zanlı vardır ve tümü de aynı ailedendir. Ancak hangisi cinayet işleyecek kadar geçerli bir sebebe sahiptir?

8. Köşkteki Esrar

Arkadaşı için yerine getireceği basit bir angaryanın onu uluslararası bir cinayet komplosunun tam ortasına düşüreceği Anthony Cade'in aklının ucundan bile geçmezdi. Birileri ne pahasına olursa olsun Herzoslovakya'da monarşinin tekrar kurulmasına engel olmak istiyordu.

Tüm bu bilinmezler düğümünü çözmek için güçlerini birleştiren Scotland Yard ve Fransız Emniyeti Surete, dönüp dolaşıp aynı noktada kilitleniyorlardı. Ta ki Bacalar Köşkü'nde işlenen cinayet, bilinmezler düğümünün çözülmesini sağlayan ipucunu verene kadar.

Poirot’nun yer almadığı bu politik roman da bizlerden tam puan alarak Top 10 listesine girmeyi başardı.

9. Sittaford Malikanesi'nin Gizemi

Yine Hercule Poirot’nun olmadığı eserlerinden biri olan bu roman da ürkütücü havasıyla sizleri olayın içine çekmeyi başarıyor.

Dartmoor’da gözlerden uzak bir malikânede, küçük bir masanın etrafında toplanan altı kişi ruh çağırıyordu. Ruh, "Albay Trevelyan... cinayete... kurban... gitti..." diye yazınca, gerilim doruğa çıkmıştı.

Bu, gerçekten karabüyü müydü yoksa korkunç bir şaka mı? Trevelyan’ı bulunca bu sorunun cevabını da bulacaklardı. Ne yazık ki albayın evi çok uzaktaydı ve kar yolları kapatmıştı. Birisinin yürüyerek oraya gitmesi gerekiyordu.

10. Zehri Kim Verdi

Listeye son sıradan girmeyi başaran bu eserde de Poirot yer almıyor ancak olaylar oldukça ilgi çekici.

Luke Fitzwilliam yıllardan sonra İngiltere'ye döner. Vapurdan inip gümrüğe girdiği sırada, acaba buraya yeniden alışabilecek miyim, diye düşünür. Londra trenine binerken hala bu soru vardır aklında. İşim yok artık... Bol vaktim olacak. Ne yapacağım? Neyle oyalanacağım? demeye kalmaz kendini bir cinayet davasının içinde buluverir.

Wychwood adlı köyde yaşayan Miss Pinkerton çeşitli iddialarda bulunmaktadır. Söylediklerine göre bu sessiz ve sakin köyde biri kaza süsü vererek bazı cinayetler işlemiştir ve iki cinayet daha işleyecektir. Ancak kadın katilin ismini vermez. Miss Pinkerton olanları Scotland Yard'a anlatmak için yola çıkmıştır. Kadının yeni tanıştığı emekli dedektif Luke Fitzwilliam, onun söylediklerine inanmaz ve bunları saçma bulur. Ancak gazetede Dr. Humbleby'nin ölüm haberinin çıkması ve Miss Pinkerton'un da kazaya kurban gitmesi Fitzwilliam'ı endişelendirir.

Fitzwilliam, Müfettiş Battle’ın da yardımıyla Wychwood köyüne gider ve araştırmalara başlar. Elindeki tek ipucu kadının kendisine söylediği katilin kurbanlarına bakış şeklidir. Luke bir yandan araştırma yaparken bir yandan da köyde tanıştığı Briget Conway'e âşık olur.

Vakaları çözebilmek için dedektifçilik oynayacağınız ve elinizden düşüremeyeceğiniz bu kitaplar, meraklı bir polisiye tutkunuysanız tam size göre! Ayrıca Agatha Christie ve hayatına daha yakından bakmak için buraya tıklayabilirsiniz. Keyifli okumalar…