Son bir haftadır tüm dünya Putin ve ordusunun Ukrayna'da uyguladığı orantısız gücü seyrediyor. Bu dehşet verici görüntüleri sadece insanlar değil dünyaya barış ve huzuru temin etmeyi görev edinen Amerika ve NATO da seyrediyor. Ortadoğu'da pekala aktif olan olan Amerika, bu orantısız müdahaleye henüz gerçek anlamda müdahale etmedi. En azından şimdilik caydırıcı olmaktan çok uzak. Diğer süper güç Çin de şimdilik üç maymun. Avrupa ise askeri bir müdahale konusunda zayıf olduğunu her türlü sözde dayanışma eyleminde göstermekle meşgul. Yani anlayacağınız devletler, Rusya ve Ukrayna arasındaki gerilimi kürsülerden yönetme peşinde. Belki de doğrusu budur ama birileri Putin'e dur demeli.
İşte bu noktada devletlerden çok daha sağlam duran bir mekanizma var. Sıradan birey içgüdüsü... Bu içgüdü birçok yerde tetikleyici oluyor. İnsanların Rusya - Ukrayna geriliminde bireysel olarak kendilerine eşdeğer gördükleri tek unsur, Ukraynalı vatandaşlar. Ne Putin ne Rusya ne Ukrayna toprak bütünlüğü ne Zelensky ne de Biden... Bu vicdani dürtüleri ortaya çıkartan görüntüleri de sosyal medyadan takip ediyorlar. Özellikle Twitter'dan...
İnsanlık teknoloji ile hissediyor
Yani bireysel duyguları tetikleyen son derece robotik bir mekanizma mevcut: Teknoloji!.. Bu yüzden Rusya, bu olağan dışı görüntülerin yaratacağı kamusal nefreti engellemek için Ukrayna'yı çevrimdışı kılmak istiyor. Özellikle Twitter'a erişimi... Yani haberin kaynağını, insanların bilgiyi direkt kaynağından alma hakkını engellemek istiyor. Çünkü yeni internetin en birincil fonksiyonu bu: Peer to peer (P2P)!.. Basitçe kişiden kişiye aktarım... Bilgi de öyle; veri de ve hatta para da... Kişiden kişiye olacak. Bunu şu an Rusya istemiyor. Belki de yarın Amerika...
İşte bu noktada bir cengaver çıktı meydana. Elon Musk!... 2021'de Time tarafından yılın kişisi seçilen Musk, sanırım 2022'de de öyle olacak. Zira Ukrayna tarafından yapılan sitem ve çağrıya kayıtsız kalmayan Musk, hızlı bir geri dönüşle Starlink uydularının Ukrayna'da aktif olduğunu açıkladı. Normalde sadece Amerika ve Kanada'da aktif olan Starlink uyduları, bu orantısız savaşın seyrini değiştirecek belki de. Hem de hiç temas etmeden!
Yani kablolardan bağımsız bir internet... Böylece Ukrayna'daki insanlar internete erişecek. Dünyanın geri kalanı da onlara... Haber P2P olarak aktarılacak. Esasen gelecekteki internetin nasıl bir şey olacağının küçük bir sunumu bu. Teknoloji, devletlerin önüne geçiyor. Teknoloji firmaları da öyle... Dünyanın en değerli şirketlerinin en tepesinde artık sadece teknoloji firmalarının olması rastlantısal değil.
Siber savaşın kazananı kim olacak?
Bu savaşta Putin'e müdahale etmek konusunda devletlerden çok daha diri duran teknoloji firmaları, Rusya'ya karşı ciddi bir mücadele veriyor. Kürsüde kalmak yerine meydana indiler. Daha önceden bahsettiğim gibi bu savaş sadece karada ya da havada olmayacak. Artık savaşın siber ayağı da var.
Bu bağlamda Elon Musk yalnız değildi. Birçok teknoloji firması da bu vicdani sorumluluğa destek verdi. Twitter, yaptığı açıklamada erişim engeli ile karşılaştıklarını ama bunu aşmak için çalıştıklarını belirtti. Hatta Ukrayna'daki Twitter akışında reklamları durdurarak dikkat dağıtacak her unsuru ortadan kaldırdı. Yani insanların bilgiye erişimi için yoğun bir çaba mevcut ki bu kamusal vicdanın oluşması için çok önemli.
Reklamlar konusunda çalışan bir diğer sosyal medya devi de Facebook (Meta). Sadece tersine bir model uyguluyor. Rusya'ya ait devlet mekanizmalarının yaptığı tüm reklam ve PR çalışmalarını engelleyen firma, böylece Putin'i masumlaştırma çabalarını engelliyor. Zuckerberg uzun zaman sonra insanlığa faydalı bir toplumsal hareket peşinde.
Toplumsal hareketin en dikkat çekici olanı ise bir teknoloji firmasından değil. Yeni bir teknolojik olgu... Aslında son derece felsefik temellere dayanan bir mesele: Kripto!.. Birçok yazımda bahsettiğim kripto paralar ve blok zincirler bu savaşta belki de en devrimsel müdahalesini yapacak. Ukrayna, resmi Twitter hesabından bir kripto cüzdan adresi yayınladı. Bitcoin, Ethereum ve Tether ile yapılacak yardımlar için yapılan duyuru cevapsız kalmadı. 4000'i aşkın cüzdandan yaklaşık 11 milyon dolarlık bağış geldi. Ukrayna'ya yardım için otonom topluluklar kuruldu. Tamamen demokratik oluşan bu topluluklar, Ukrayna'ya kripto yağdırdı ve devamı da gelecek.
Swift kararının sonuçları mühim
Ne var ki kripto, tamamen tarafsız ve merkeziyetsiz bir felsefe. Yani tamamen tarafsız... Ethereum blok zinciri (sistem), Vitalik'in dediği gibi herhangi bir tarafın güdümünde değil. Bu yüzden Rusya'ya karşı alınan SWIFT kararını delmek için de çözüm yine muhtemelen kriptolar olacaktır. Yakın zamanda birçok ticari kısıtlama ve yasağa tabi olacak Rusya, kontrolü ya da denetimi mümkün olmayan kripto varlıklarla kolayca bu sorunu aşabilir. Ancak bu da başka sonuçlar doğuracaktır. Kriptonun "Rusların kullandığı ya da Amerikalıların yasakladığı bir sistem olması", olguyu siyasallaştıracaktır. Yani tamamen otonom mekanizmalar üzerine kurulu blok zincirlerin geleceğine de etki edecek bu savaş ve SWIFT kararı.
Teknoloji tarafında bu savaşa birçok firma müdahil oldu. Google, Rus medya kuruluşlarına Google Arama veya Gmail üzerinden kısıtlamalar getirdi. Uluslararası diller şirketi Grammarly ise bu bölgedeki vatandaşların dertlerini tüm dünyaya doğru olarak aktarabilmesi adına tüm ekibine lojistik yardım faaliyetleri sağlıyor. Şirket, tüm kar amacı gütmeyen kuruluşlara ve STK'lara ücretsiz olarak destek sunacağını belirtti.
Diğer yandan olaya henüz proaktif bir tepki vermeyen firmalar da var. Ukrayna başbakan yardımcısı Mykhailo Federov, Apple'dan da Rusya'daki AppStore servisini durdurmasını talep etti ancak henüz Apple'dan bir cevap gelmedi.
Rusya - Ukrayna gerilimi ne kadar sürer bilinmez. Ama bu savaşın kazananı şimdiden belli: Vicdan ve teknoloji... Devletler ve çıkarlar ise henüz sadece seyirci. Umarım ki devletler ethereum gibi tarafsız değil Vitalik gibi cesur olur. En azından Eifel Kulesi'ni ışıklandırmanın önüne geçerler.
Bu yazıyı kargala!
